Trong lịch sử Trung Hoa có hai nhân vật lịch sử được đời sau ngưỡng vọng tôn sùng, đó là
Khổng Tử và Quan Vũ. Khổng Tử là người sáng lập Nho giáo nên đời sau ngưỡng phục không có gì lạ. Chỉ có Quan Vũ – một dũng tướng đời Thục Hán vì sao lại trở thành dũng tướng uy danh thiên cổ được lập Võ miếu để thờ sáng ngang Văn miếu của Khổng Tử. Hơn thế, Quan Vũ còn gia nhập thần điện Đạo giáo, trở thành Quan Thánh Đế Quân trong tín ngưỡng văn hóa của người Hoa. Bài viết này khảo sát quá trình hình thành và tôn giáo hóa nhân vật Quan Vũ trong lịch sử cũng như xem xét, đánh giá các nhân tố xã hội (văn hóa, chính trị, tôn giáo...) và vai trò của văn học nghệ thuật đối với việc tôn giáo hóa nhân vật này
In Chinese history, there are two historic characters who are respected by later generations,
that is Kongzi and Guan Yu. Kongzi is the founder of Confucianism; therefore, the next generations’
respect for him is unsurprising. However, there is a thorny question of why Guan Yu, who is a general of Shu Han’s dynasty, could become a famous one to be worshiped in the Wumiao like Guanzi. Moreover, Guan Yu also joined the Taoist temple and became Guan Sheng Di Qun in Chinese cultural beliefs. This article examines the process of formation and becoming a historic religious fiure of Guan as well as fids out and assesses social factors (culture, politics, religion ...) and the role of literature and art in the o deifiation f this character.